Tónlist

Margir Íslendingar eru þeirrar skoðunar að tónlistarsaga landsins nái ekki mikið lengra aftur en síðustu hundrað og fimmtíu ár. Vissulega er það rétt að síðasta eina og hálfa öld hefur einkennst af ótrúlegri grósku í tónlistarlífi, en líkt og Silfurplötur Iðunnar og þjóðlagasafn Sr. Bjarna Þorsteinssonar (1861-1938) bera vitni um eiga Íslendingar sér langa og einstæða tónlistarhefð, sem tónlistarmenn landsins sækja enn innblástur til.

Sinfóníuhljómsveit Íslands hélt nýlega upp á sextíu ára starfsafmæli sitt, en sveitin hefur unnið til margvíslegra viðurkenninga og verðlauna, og hlaut nú síðast tilnefningu til Grammyverðlaunanna fyrir hljóðritun sína á verkum franska tónskáldsins Vincent d´Indy. Íslenska óperan hefur starfað í liðlega þrjá áratugi, og hefur á þeim tíma sett upp nokkur helstu verk óperubókmenntanna. Á landinu er auk þess starfandi mikill fjöldi klassískra hópa sem eru ötulir við tónleikahald – árið 2008 voru þannig haldnir einir 670 klassískir tónleikar á landinu.

Þá stendur íslenskur djass í miklum blóma um þessar mundir. Stórsveit Reykjavíkur hefur verið starfrækt í átján ár, og hefur verið dugleg við að fá heimsþekkta einleikara og útsetjara til liðs við sig. Jazzhátíð Reykjavíkur hefur sömuleiðis verið einkar iðin við að flytja inn heimskunna flytjendur, en leggur þó einnig rækt við íslenska djassgrasrót. Fjölmargar aðrar djasshátíðir fara auk þess fram víðsvegar um landið. Þessi gróska síðustu ára virðist búa yngri djasslaukum hagstæð vaxtarskilyrði: á síðasta ári sigraði furðudjasssveitin Reginfirra skandinavísku keppnina Young Nordic Jazz Comets, og árið þar á undan sigraði K tríó sem skipuð var að miklu leyti sama mannskap.

Íslensk dægurtónlist hefur átt miklu brautargengi að fagna í útlöndum. Listamenn á borð við Björk og Sigur Rós eru líklega með því fyrsta sem kemur upp í huga margra útlendinga þegar Ísland ber á góma. Slík velgengni verður þó ekki til í tómarúmi, heldur er hún aðeins sýnilegasti angi síbreytilegrar tónlistarsenu sem iðar og spriklar af lífsorku. Á Iceland Airwaves, uppskeruhátíð íslenskrar popptónlistar, sýnir þessi kraftur sig í öllu sínu veldi, en fjöldi annarra áhugaverðra hátíða um land allt vökva sömuleiðis grasrótina og veita henni útrás – til dæmis Aldrei fór ég suður á Ísafirði, LungA á Seyðisfirði, Innipúkinn í Reykjavík og Bræðslan á Borgarfirði eystri.