Nýræktarstyrkir 2021

Miðstöð íslenskra bókmennta úthlutar fjórum Nýræktarstyrkjum í ár, hver þeirra er 500.000 kr. Verkin sem hljóta viðurkenninguna nú eru tvær ljóðabækur og tvær skáldsögur. 94 umsóknir bárust og hafa þær aldrei verið fleiri.

Stóra bókin um sjálfsvorkunn

Höfundur: Ingólfur Eiríksson (f. 1994) lauk BA-prófi í íslensku og almennri bókmenntafræði frá Háskóla Íslands 2017, meistaraprófi í nútímabókmenntum frá Háskólanum í Edinborg 2019 og meistaraprófi í ritlist frá Háskóla Íslands 2021. Eftir hann hafa komið út ljóðabækurnar Klón: Eftirmyndasaga og Línuleg dagskrá. Hann var reglulegur pistlahöfundur hjá Lestinni á Rás 1 vorið 2021 og hefur ásamt Matthíasi Tryggva Haraldssyni þýtt leikritin Sími látins manns eftir Söruh Ruhl og Doktor Fástus í myrku ljósi eftir Gertrude Stein. Þá hefur hann birt ljóð í Tímariti Máls og menningar og víðar.

Umsögn bókmenntaráðgjafa um verkið:

Í skáldsögunni Stóra bókin um sjálfsvorkunn er fylgst með ungum manni sem missir tökin á lífi sínu þegar hann dvelur við nám erlendis. Samhliða er horft til fortíðar og leyndarmáls í fjölskyldusögunni sem hann reynir að ráða fram úr. Uppbyggingin einkennist af sérlega vel heppnuðum skiptingum milli tímasviða og stíllinn er áreynslulaus en býr yfir lúmskum húmor og kaldhæðnum undirtóni.

Næturborgir

Höfundur: Jakub Stachowiak (f. 1991) er pólskur bréfberi, skáld og nemi og stefnir á að byrja í meistaranámi í ritlist í haust. Fyrstu ljóðin orti hann á pólsku þegar hann var táningur, vann nokkrar ljóðasamkeppnir en hætti svo að skrifa. Árið 2016 flutti hann til Íslands til að læra íslensku og byrjaði í BA-námi í íslensku sem öðru máli. Þar tók Jakub ákvörðun um að prófa að skrifa ljóð á íslensku og hefur ekki hætt síðan. Ljóð hans hafa verið birt í Skandali og Tímariti Máls og menningar og nokkur ljóð á vefsíðunni Lestrarklefinn.is.

Umsögn bókmenntaráðgjafa um verkið:

Næturborgir er heilsteypt ljóðabók sem hverfist um sorg, söknuð, borgina og skáldskap. Þar er á áhrifaríkan hátt slegið saman hversdagslegum myndum og nýstárlegu tungutaki. Ljóðin tjá sorg og ljúfsárar minningar tengdar henni á persónulegan hátt en eiga jafnframt í áhugaverðu samtali við íslenska ljóðagerð tuttugustu aldar.

Veðurfregnir og jarðarfarir

Höfundur: Mao Alheimsdóttir fæddist árið 1983 í Póllandi. Hún lauk MA-gráðu í ritlist við Háskóla Íslands árið 2020 og er fyrsti nemandinn af erlendu bergi brotinn sem var innritaður í námið. Mao náði að fóta sig í íslensku samfélagi fljótlega eftir að hún flutti til landsins frá París árið 2006 þar sem hún stundaði íslenskunám í Sorbonne-háskóla. Hún útskrifaðist árið 2018 frá HÍ með BA-gráðu í íslensku sem öðru máli. Esseyja hennar Mín litla Mongólía var birt í febrúarhefti Tímarits Máls og menningar 2021.

Umsögn bókmenntaráðgjafa um verkið:

Frásögnin í skáldsögunni Veðurfregnir og jarðarfarir streymir milli Íslands, Póllands og Frakklands á ýmsum tímaskeiðum. Þar gengur veðurfræðingurinn Lena um „götur upplitaðra minninga“ sem eru eins reikular og skýin. Afbragðs vald höfundar á samspili frásagnarháttar og inntaks birtist í flæðandi texta sem undirstrikar líkindin með hverfulli náttúrunni sem Lena kannar og leit hennar að bæði samastað og sátt milli fortíðar og nútíðar.

Lofttæmi

Höfundur: Nína Hjördís Þorkelsdóttir (f. 1989) lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum við Hamrahlíð vorið 2008. Hún lauk meistaranámi í hagnýtri ritstjórn og útgáfu frá Háskóla Íslands árið 2015, er með BA-gráðu í mannfræði og lögfræði frá sama skóla, og B.mus-gráðu í hljóðfæraleik frá Listaháskóla Íslands. Hún hefur unnið við ýmis ritstörf, m.a. fréttamennsku á RÚV og Vísi, sem ritstjóri Stúdentablaðsins 2015–16 og framkvæmdastjóri menningarvefsins Sirkústjaldsins á árunum 2014 og 2015. Nína hefur auk þess birt menningarumfjöllun og gagnrýni í Stúdentablaðinu og vefritinu Hugrás.

Umsögn bókmenntaráðgjafa um verkið:

Ljóðabókin Lofttæmi geymir athuganir á andardrætti, lífmagni og tónlistinni í tilverunni. Skynjun á tilvist og umhverfi er miðlað af næmri tilfinningu en allt er þetta jafnframt skoðað af vísindalegri nákvæmni á heillandi hátt. Lífverur, jörð og loft eru sett undir smásjá í ljóðum sem birta ferska sýn á líf í hverfulum heimi.