Tilnefningar til Íslensku bókmenntaverðlaunanna 2020

10. desember, 2020

Íslensku bókmenntaverðlaunin verða afhent þann 26. janúar 2021 af forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni. Verðlaunin nema einni milljón króna fyrir hvert verðlaunaverk og eru kostuð af Félagi íslenskra bókaútgefenda. Útgefendur leggja fram bækur til umfjöllunar og voru alls 144 bækur lagðar fram í ár.

Tilnefnt er í þremur flokkum og fimm bækur tilnefndar í hverjum; flokki skáldverka, fræðibóka og rita almenns efnis og barna- og ungmennabóka.

Ný leið var farin við skipan dómnefnda í ár; í stað þess að handvalið væri í þær auglýsti Félag íslenskra bókaútgefenda eftir fólki í nefndirnar.

Íslensku bókmenntaverðlaunin voru fyrst veitt árið 1989 og er þeim ætlað að draga fram athyglisverðustu útgáfubækur hvers árs. Þetta er í 32. sinn sem tilnefnt er til verðlaunanna, sjá hér fyrri tilnefningar. 

Tilnefndir höfundar og bækur

Skáldverk

Arndís Þórarinsdóttir
Innræti
Útgefandi: Mál og menning

Umsögn dómnefndar: „Í þessari fyrstu ljóðabók Arndísar Þórarinsdóttur er að finna leiftrandi lýsingarnar á meitluðum og frumlegum efnistökum sem skilja mikið eftir sig.“

Auður Ava Ólafsdóttir
Dýralíf
Útgefandi: Benedikt bókaútgáfa

Umsögn dómnefndar: „Heimspekilegar vangaveltur um lífið, dauðann og mannskepnuna sem dýrategund einkennir þessa sjöundu skáldsögu Auðar Övu Ólafsdóttur. Persónusköpunin í þessum fallega texta er bæði heillandi og eftirminnileg.“

Elísabet Jökulsdóttir
Aprílsólarkuldi
Útgefandi: JPV útgáfa

Umsögn dómnefndar: „Aprílsólarkuldi er tilfinningarík og ljóðræn frásögn um föðurmissi, ást, sorg og geðveiki. Næmni Elísabetar Jökulsdóttur sem sést hefur í ljóðum hennar skilar sér í vel í skáldsagnaforminu.“

Jónas Reynir Gunnarsson
Dauði skógar
Útgefandi: JPV útgáfa

Umsögn dómnefndar: „Jónas Reynir Gunnarsson tæpir á helstu málum samtímans í þessari þriðju skáldsögu sinni. Fjallað er á margræðan hátt um tengsl náttúru og manns, innri átök hans og hið óumflýjanlega í tilverunni.“

Ólafur Jóhann Ólafsson
Snerting
Útgefandi: Veröld

Umsögn dómnefndar: „Í Snertingu eftir Ólaf Jóhann Ólafsson er dregin upp sannfærandi mynd af samfélaginu og aðstæðum fólks af ólíkum uppruna. Nútíð og fortíð er listilega fléttað saman þannig að úr verður skáldsaga sem skiptir máli.“

Dómnefnd skipuðu: Jóhannes Ólafsson, formaður dómnefndar, Guðrún Lilja Magnúsdóttir og Hildur Ýr Ísberg.

Fræðibækur og rit almenns efnis

Erla Hulda Halldórsdóttir, Kristín Svava Tómasdóttir, Ragnheiður Kristjánsdóttir og Þorgerður H. Þorvaldsdóttir
Konur sem kjósa - aldarsaga
Útgefandi: Sögufélag

Umsögn dómnefndar: „Bókin er afrakstur mikilvægrar og vandaðrar fræðilegrar rannsóknar á jafnréttisbaráttunni á Íslandi í 100 ár, en einnig á stjórnmála- og menningarsögunni. Uppsetning bókarinnar er áhugaverð og hönnunin nýstárleg þar sem fjöldi ljósmynda, veggspjalda og úrklippa eru notaðar til að glæða söguna lífi.“

Gísli Pálsson
Fuglinn sem gat ekki flogið
Útgefandi: Mál og menning

Umsögn dómnefndar: „Aldauða dýrategunda hefur ekki verið gefinn mikill gaumur til þessa hér á landi. Því er mikill fengur að þessari bók, sem beinir sjónum okkar m.a. að útrýmingarhættu og margvíslegum umhverfisvanda sem við stöndum frammi fyrir. Geirfuglabækur tveggja breskra fræðimanna sem héldu í Íslandsleiðangur 1858 og höfundur hefur rannsakað í þaula varpa nýju ljósi á sögu og örlög síðustu geirfuglanna við strendur landsins.“

Kjartan Ólafsson
Draumar og veruleiki – Um Kommúnistaflokkinn og Sósíalistaflokkinn
Útgefandi: Mál og menning

Umsögn dómnefndar: „Verkið er yfirgripsmikið og varpar áhugaverðu ljósi á stjórnmála- og stéttasögu vinstri manna hér á landi á 20. öldinni af miklu innsæi og hreinskilni. Um er að ræða tímamótarit þar sem nýjar og áður óaðgengilegar heimildir eru nýttar.“

Pétur H. Ármannson
Guðjón Samúelsson húsameistari
Útgefandi: Hið íslenska bókmenntafélag

Umsögn dómnefndar: „Vandað og löngu tímabært ritverk um fyrsta Íslendinginn sem lauk háskólaprófi í byggingarlist á síðustu öld. Líf Guðjóns Samúelssonar húsameistara var helgað starfi hans og list. Saga hans og ævistarfsins er vel og skilmerkilega rakin í bókinni. Höfundur byggir á víðtækum rannsóknum sínum og djúpum skilningi á viðfangsefninu. Fjölmargar myndir og uppdrættir prýða bókina.“

Sumarliði R. Ísleifsson
Í fjarska norðursins : Ísland og Grænland – viðhorfasaga í þúsund ár
Útgefandi: Sögufélag

Umsögn dómnefndar: „Höfundi tekst að færa lesendum efni rannsóknar sinnar á mjög aðgengilegan og skýran hátt, þar sem hann varpar ljósi á rúmlega 1000 ára viðhorfasögu gagnvart íbúum þessara eyja. Bókin er glæsilegt og eigulegt rit, fallega hönnuð og vel myndskreytt.“

Dómnefnd skipuðu: Einar Örn Stefánsson, formaður dómnefndar, Björn Pétursson og Jóhanna Kristín Jóhannesdóttir.

Barna- og ungmennabækur

Arndís Þórarinsdóttir og Hulda Sigrún Bjarnadóttir
Blokkin á heimsenda
Útgefandi: Mál og menning

Umsögn dómnefndar: „Frumleg og athyglisverð bók. Fyndin og áreynslulaus frásögn með snjöllum lausnum sem bera hugmyndaauðgi höfunda glöggt vitni. Mikilvægi samheldni og vináttu eru ákveðið meginstef í sögu sem deilir með sterkum hætti á neysluhyggju Vesturlanda. Loftslagsváin er alltumlykjandi en sterkum boðskapnum er aldrei þröngvað upp á lesandann heldur er hann borinn snyrtilega fram með húmor í aðalhlutverki.“

Hildur Knútsdóttir
Skógurinn
Útgefandi: JPV útgáfa

Umsögn dómnefndar: „Djúp og afar vel skrifuð spennusaga um úthugsaða ævintýraveröld sem höfundur hefur lagt mikla vinnu í að skapa og gera trúverðuga, með heillandi vangaveltum um vísindin og hið yfirnáttúrulega. Lesandinn er rækilega minntur á hvernig nútíma lifnaðarhættir gætu leitt mannkynið á glapstigu, án þess að boðskapurinn yfirtaki skemmtilega og oft æsispennandi atburðarás.“

Kristín Björg Sigurvinsdóttir
Dulstafir - Dóttir hafsins
Útgefandi: Björt – Bókabeitan

Umsögn dómnefndar: „Áhrifarík bók þar sem höfundur dregur upp ljóslifandi mynd af fullsköpuðum ævintýraheimi. Sorg og missi eru gerð falleg skil sem og leitinni að hugrekki og innri styrk. Frásögnin er örugg, lýsandi og afar myndræn en þó skilur höfundur eftir rými til túlkunar og lesturs á milli línanna. Framhaldsins verður beðið með eftirvæntingu.“

Lóa H. Hjálmtýsdóttir
Grísafjörður
Útgefandi: Salka

Umsögn dómnefndar: „Hlý og afar skemmtileg saga, raunsæ en þó með heillandi ævintýrablæ. Saga um hversdagsleikann með öllum sínum áskorunum og fólkið sem skiptir okkur mestu máli, en líka vináttu úr óvæntri átt, hjálpsemi og það að engum er alls varnað. Vandaðar myndir höfundar bæta heilmiklu við söguna ásamt fallegum frágangi og sniðugum fylgihlutum.“

Yrsa Sigurðardóttir
Herra Bóbó, Amelía og ættbrókin
Útgefandi: Veröld

Umsögn dómnefndar: „Heilsteypt og drepfyndin bók þar sem einstakt hugmyndaflug fær að blómstra. Óhefðbundinn sögumaður nýtur sín afar vel í bráðsniðugum lýsingum höfundar á tilfinningalífi hans og sýn á heiminn. Skemmtileg ærslasaga með klassískan boðskap um gildi sannrar vináttu. Einfaldar en stórskemmtilegar myndir falla vel að textanum og gera söguna enn betri.“

Dómnefnd skipuðu: Hrund Þórsdóttir, formaður dómnefndar, Einar Eysteinsson og Katrín Lilja Jónsdóttir.